قلم

به گزارش آخرین نیوز، دکتر صادق زیباکلام در روزنامه شرق نوشت:

با وجود مخالفت اوباما با اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران، مجالس قانون‌گذاری آمریکا تحریم‌های جدید را به تصویب ‌رسانیدند. البته هیچ‌کس معتقد نیست که به واسطه اعمال چنین تحریم‌هایی ما پرچم سفید را بالا ببریم و تسلیم خواسته‌هایی شویم که علیه منافع ملی‌مان هستند اما و در عین حال، این واقعیت را هم که تحریم‌ها به اقتصاد و پیشرفت کشور لطمه‌هایی وارد کرده‌اند را نیز نباید از نظر دور بداریم. طبیعی است مسوولان اجرایی نباید در ملاءعام ابراز ضعف و نگرانی از تحریم‌ها بکنند. بلکه باید خیلی قاطع، قرص و محکم تاکید کنند که تسلیم تحریم‌ها نمی‌شویم و نخواهیم شد تا روحیه عمومی تقویت شود، اما در مباحث درون‌گروهی کارشناسی، انتظار می‌رود که مسوولان تحریم‌ها را خیلی جدی بگیرند زیرا اگر غیر از این باشد، در آن صورت جای نگرانی‌ اساسی‌ای ‌وجود دارد. تحریم‌های جدید که در آمریکا به تصویب رسیده‌اند اگرچه به تعبیری یک‌جانبه هستند و نه به شورای امنیت قرار است راه یابند و نه در دستور کار 1+5 یا اتحادیه اروپا یا سایر متحدان قدرتمند واشنگتن قرار بگیرند، اما تجربه تحریم‌های دیگر حکایت از آن می‌کند که بسیاری از آنها در ابتدا توسط آمریکایی‌ها مطرح یا اعمال شده‌اند و به تدریج دیگران هم به واشنگتن پیوسته‌اند. به عبارت دیگر، بعد از مدتی برخی کشورهای اروپایی هم به تحریم‌های جدید خواهند پیوست و بعد شاید نوبت به دیگرانی نظیر ژاپن برسد و آنقدرها طول نمی‌کشد که کره‌جنوبی و در مرتبه بعدی حتی برزیل و آرژانتین هم همان تحریم‌ها را علیه ما به اجرا خواهند گذارد. آنچه که تحریم‌های جدید را قابل تامل می‌کند و لاجرم بر توجه و هوشیاری ما باید بیفزاید این واقعیت است که تحریم‌های آمریکایی‌ها به تدریج دارند بخش انرژی و نفت و گاز ما را هدف قرار می‌دهند. متاسفانه و با وجود تاکید و تصریح‌های بسیار، وابستگی ما به درآمد‌های نفتی نه تنها کاهش نیافته بلکه به نسبت گذشته بیشتر هم شده است. در دو دولت قبلی بعد از جنگ، بودجه کشور بر اساس نفت بشکه‌ای 20 تا 35 دلار بسته می‌شد اما بودجه امسال بر اساس نفت بشکه‌ای 80 دلار بسته شده و همه شواهد و قراین حکایت از آن دارند برای سال 91 حتی به بالای 80 دلار هم خواهد رسید. البته بخت با مسوولان ما یار بوده و ظرف شش سال گذشته ایران توانسته به یمن بهای بالای نفت در بازار جهانی، نفتش را بالای بشکه‌ای 80 دلار و حتی صد دلار به فروش برساند اما اگر تغییر و تحولی در بازار نفت به وجود آید و بهای نفت سقوط کند و به زیر بشکه‌ای 80 دلار و حتی کمتر از آن برسد، حاجت به گفتن نیست که ما با چه چالش‌های اقتصادی جدی‌ای روبه‌رو خواهیم شد. از سوی دیگر گزارش‌های سازمان‌ها و تشکیلات نظارتی حکایت از آن دارد که با وجود قیمت بالای نفت در سال‌های گذشته، به دلیل بی‌انضباطی‌های مالی دولت ذخیره قابل توجه ارزی هم در صندوق ذخیره ارزی نمانده است.
در واکنش به تحریم‌های جدید و مساله نخریدن نفت از ایران یا صحبت از بستن تنگه ‌هرمز شده یا آنکه برخی مسوولان اظهار داشته‌اند که غرب به واسطه درگیر بودن در بحران اقتصادی فعلی خود نفت ایران را نمی‌تواند تحریم کند، برخی هم اظهار داشته‌اند که اگر غرب خرید نفت از ایران را تحریم کند خیلی بیشتر از ایران متضرر می‌شود چراکه ایران قادر خواهد بود به آسانی خریداران دیگری جایگزین اروپایی‌ها کند. اما متاسفانه آنچه این مسوولان در نظر نمی‌گیرند آن است که مساله صرفا نخریدن نفت از ایران نیست. مساله اساسی‌تر و بحرانی‌تر موضوع حیاتی سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گازمان بوده و این دقیقا هدف تحریم‌های جدید واشنگتن است. تا همین جا هم ما در بخش نفت و گاز، صنایع پتروشیمی و بالادستی نفتی صدمات جدی دیده‌ایم، اینکه قطر موفق شده تا دوبرابر ما از حوزه نفتی گازی مشترک‌مان در خلیج‌فارس (پارس‌جنوبی) برداشت کند یا سعودی‌ها دارند حدود 400هزار بشکه نفت در روز از میدان نفتی مشترک‌مان (حوزه نفتی فروزان) در خلیج‌فارس برداشت می‌کنند در حالی‌که ما صرفا 40هزار بشکه برداشت می‌کنیم، نکاتی بسیار تامل‌برانگیز هستند. همین وضعیت می‌تواند در حوزه‌های نفتی مشترک‌مان با عراق هم پیش بیاید. شرکت‌های بزرگ نفتی غربی با تکنولوژی پیشرفته‌شان و برخورداری از توان مالی قدرتمندشان به دنبال انعقاد قرارداد با دولت عراق در سال گذشته به‌زودی بهره‌برداری از حوزه‌های مشترک میان ما و عراق را آغاز خواهند کرد. در حالی‌که ما همچنان معتقدیم که تحریم‌ها بی‌اثر بوده‌اند. یک حساب سرانگشتی ساده حکایت از آن دارد که اگر تفاوت برداشت روزانه میان ما و عربستان از حوزه فروزان را ضرب در 365 روز در سال و بشکه‌ای یکصد دلار و دلار 1300 تومانی کنیم رقمی باور نکردنی به‌دست می‌آید که تقریبا معادل با بودجه سالانه وزارت بهداشت و درمان‌ کشورمان می‌شود. این واقعیت‌هاست که انسان را وامی‌دارد به خودمان یادآور شویم تحریم‌ها را باید با واقع‌نگری جدی‌تر بگیریم و به دور از شعارزدگی در مقام چاره‌سازی‌های کارساز برآییم.